Về Tả Sìn Thàng uống rượu Mông Pê, ăn thịt dê Tủa Chùa

Rượu Mông Pê hảo hạng...
Trong ngôi nhà gỗ ba gian, Ngấn – chàng trai bản, giới thiệu cho nhóm du khách những món ăn đặc sắc ở đây. Cơm đón khách của người dân Tả Sìn Thàng gồm nhiều món lạ, chế biến cầu kỳ. Thịt treo bếp cắt miếng to ăn với những thứ rau ghém mà không nơi đâu có được, không oi khói như món thịt treo gác bếp ở nhiều vùng khác, ăn thấy mềm và ngọt khi đem hấp cách thuỷ trên bếp than hồng.
Trên mâm cỗ kết hợp giữa tính hàn và thực, một hai chén chè trôi nước nấu với bỗng rượu điểm xuyến cho sự phong phú của bữa tiệc. Trong bữa cơm, trừ phụ nữ lớn tuổi, con dâu và con gái thường không ngồi ăn chung với khách. Đối với khách mời, tuyệt nhiên không được gác đũa lên miệng chén, đó là một điều tối kỵ khi đã ngồi vào mâm.
Được chưng cất từ những hạt ngô nếp trắng và men lá, rượu Mông Pê là thức uống hảo hạng có uống đến mềm môi mà không thấy đau đầu. Ngô nếp đầu mùa được chọn kỹ, rồi đem hấp cách thuỷ chừng năm đến sáu tiếng, bỏ ra nong, nia hay lá chuối cho nguội sau đó mới rắc men. Men ủ rượu Mông Pê là men lá được làm từ thảo dược trên núi, với nhiều vị thuốc có lợi cho sức khoẻ như lưu thông khí huyết, chống lạnh, trừ cảm và giảm nhức mỏi… Rượu Mông Pê không ủ trong những chum, vại mà được ủ dưới lòng đất. Người ta đào những hố sâu gần 1m dưới lòng đất, sau đó lót lá chuối khô xung quanh rồi đổ nguyên liệu lên, lớp trên cùng được xếp lá chuối khô rồi phủ đất lên. Trên ba tháng, nguyên liệu đó được đào lên và mang ra nấu thành rượu. Nước để nấu rượu cũng khác, nó được lấy trên những khe núi đá cao nên mới tạo nên hương vị đặc trưng của rượu Mông Pê mà chỉ có vùng đất này mới làm ra chúng. Không chỉ mến khách, người dân Tả Sìn Thàng còn cực kỳ chu đáo. Bên cạnh gối ngủ dành cho khách, gia chủ tế nhị để trên đầu giường một chiếc đèn pin nhỏ cho những háo hức của phiên chợ sớm mai.
Chè cổ thụ Sín Chải tuyệt ngon
Chợ Tả Sìn Thàng bốn mùa mây phủ hình thành từ thời Pháp thuộc, họp dưới thung lũng tứ phía đều là đá. Đây cũng là trung tâm của xã Tả Sìn Thàng. Chợ không chỉ mua bán, trao đổi những sản vật, mà còn là nơi để gặp bạn, tâm tình. Ngoài các mặt hàng nông sản, thực phẩm, mật ong rừng là thứ quà nên mua để biếu bạn bè.
Cao hàng chục mét, rừng chè cổ thụ có tới gần 4.000 cây, đường kính lớn, có những cây hai người ôm không xuể ở Sín Chải là một địa điểm không nên bỏ qua ngay cạnh Tả Sìn Thàng. Được tích tụ từ sương núi, chè ở đây rất được nước, uống có vị ngọt hậu, đặc biệt không bị can thiệp bởi bất cứ hoá chất hay cách làm chè công nghiệp thường thấy ngày nay.
Cách Tả Sìn Thàng chưa đầy 20 phút chạy xe máy, một cao nguyên đá trải dài cả cây số ở Sính Phình, hùng vĩ không kém cao nguyên đá Đồng Văn (Hà Giang). Trên rừng đá tai mèo, một bờ rào đá trải dài như tường luỹ bảo vệ cho những ngôi nhà quanh bản. Người dân bản địa nói rằng, bức tường đá này được một gia đình giàu có người Mông xếp dựng từ rất lâu đời, họ chỉ biết sự hiện diện của nó từ khi còn bé chứ không biết có từ khi nào.
“Rượu Mông Pê, dê Tủa Chùa”, người ta nhắc nhiều đến hai đặc sản này khi đặt chân đến Tủa Chùa, đến phiên chợ ở Tả Sìn Thàng. Khó mà quên được vẻ đẹp của núi rừng, của những sản vật được tích tụ từ đá núi và sương sớm. Càng khó mà quên được bữa cơm đón khách nồng hậu bên bếp lửa hồng không khi nào tắt...

Bài Trí Trung - Ảnh Nguyễn ĐìnhSài Gòn tiếp thị