Bánh ống của người Khmer

Hai ống kim loại này được gắn chặt vào một cái nồi gang lớn bằng một loại vật liệu ngăn hơi hình như là bằng xi măng hay đất sét nung gì đó, phía dưới có khoảng trống để đổ nước vào. Bà hàng bánh bắc nồi khuôn bánh lên bếp rồi nấu cho nước sôi bốc hơi lên hai ống sùng sục. Bà lấy hai cái que tre cắm dựng đứng vào giữa hai ống, rồi lấy thau bột nếp đã chế biến sẵn thành một loại bột vừa ươn ướt nhưng tơi xốp, màu trắng đục ra, múc từng muỗng bột nếp đổ đầy vào hai ống. Lấy hai miếng gỗ mỏng tròn xuyên qua hai cái que đậy miệng ống lại. Vài phút sau, độ chừng bánh chín, bà giở nắp, cầm hai cái que rút nguyên cái bánh để lên cái mâm đồng đã cũ mòn có lót lá chuối xanh mượt. Bà nhanh nhẹn rút hai cái que ra, để lại trên mâm hai cái bánh có hình ống màu trắng hơi trong trong, nóng hổi và bốc mùi thơm phức. Sau đó, bà tiếp tục đổ bột vào khuôn hấp tiếp những cái bánh mới.
Nếu có khách mua, bà lấy con dao nhỏ xẻ một bên cái bánh, múc cho vào giữa một muỗng canh cơm dừa rám vỏ nạo thành những sợi dài trắng muốt, rắc thêm chút muối mè, ốp cái bánh lại cho đừng rơi nhân rồi gói từng cái vào tấm lá chuối bán cho khách. Có hôm, bà làm thau bột nếp màu xanh ngọc, bánh hấp chín ra màu xanh mướt trong trông thật đẹp, bà nói đó là màu lá dứa, bánh vừa có màu đẹp vừa thơm phức.

Bí quyết làm bánh nằm ở chỗ chế biến bột nếp trộn đường và nước cốt dừa sao cho bột không quá ngọt, hơi béo, vừa dẻo mà vừa xốp tơi như mạt cưa, không dính vào nhau. Bột sống nhưng để vào khuôn hấp chừng vài phút là bánh chín ngay lập tức, các hột bột nếp kết dính lại với nhau nhưng vẫn giữ độ tơi xốp. Bà bán bánh chỉ ngồi đó im lặng cần mẫn đổ bột, hấp bánh, rút bánh ra xếp lớp lên mâm, không cần rao hàng gì hết. Nhưng khách hàng đi ngang vẫn biết bà bán bánh và dừng lại mua. Người mua vài cái, người mua chục cái. Ngày nào, bà cũng bán hết một thau nhôm bột nếp to chừng năm sáu lít.

Thủa nhỏ, có lần tôi được mẹ cho mấy xu mua được hai cái bánh ống, tôi mừng ơi là mừng. Cầm hai cái bánh nóng hổi trên tay ù chạy vội vào nhà rồi thưởng thức. Cắn một miếng vào bánh, cái cảm giác hơi ngọt của đường, dẻo dẻo của bột bếp, béo béo của cơm dừa và hạt mè, mặn mặn của muối làm thành một cảm giác ngon ngọt khó tả làm sao. Mùi thơm của lá dứa, của mè càng kích thích thêm vị giác làm tôi cứ muốn nhai ăn hết cái bánh này sang cái bánh khác.

Bây giờ, thỉnh thoảng tôi vẫn gặp vài chiếc xe đẩy bán rong bánh ống trên đường phố Sài Gòn. Nhiều lúc, đang chạy xe máy ngon trớn, nhìn thấy xe bán bánh ống nhưng dừng lại không kịp, gặp đường một chiều không thể quay đầu lại nên tôi đành nuốt nước miếng đi luôn. Ngay ngã tư Phú Nhuận, góc đường Hai Bà Trưng có một gian hàng bánh ống nho nhỏ. Mỗi lần có dịp đi ngang đó, tôi đều tấp xe vào để mua chục cái, giá mỗi cái hai ngàn đồng.

Bánh ống phải ăn nóng mới ngon, nhưng nếu mua đem về nhà mà đường xa phải ăn nguội thì thấy bánh cũng ngon luôn, có điều không ngon bằng ăn lúc nóng mới ra khỏi khuôn thôi. Sau bao nhiêu năm xa quê, tôi từng nếm qua nhiều thứ của ngon vật lạ, nhưng cái mùi vị bánh ống bột nếp đơn sơ, nghèo khó thuở nào vẫn đọng lại sâu đậm trong ký ức. Cảm giác béo ngọt deo dẻo mỗi khi cắn vào miếng bánh cứ đeo đẳng, luôn thúc giục tôi tìm kiếm lại hương vị ngày xưa.

Theo CAO